Froukje Ysbrands (18 april 1813 – 25 maart 1850)(i4906)
Froukje is de oudste van de kinderen van Ysbrand Klazes Galema en Ytje Siemensma.
Froukje werd geboren 18 april 1813 te Tjerkwerd op het Westerhuis. Een foto van haar is niet beschikbaar maar wel is haar kerkboek bewaard gebleven, zoals dat ook van haar zus Sytske werd bewaard. Op een van de eerste pagina's in haar kerkboek staat, in schoonschrift geschreven, de aankondiging van haar geboorte en doop in de Roomsche Kerk te Blau(w)huis.
Froukje trouwde 22 jaar oud op 16 mei 1835 met Jan Yebs Ypma.
Jan Yebs werd geboren als zoon van Yeb Jans, genaamd Greate Yeb, en Antje Sibles van de Werf, op 18 october te Witmarsum op Jongemastate.
Jan was een bijzonder man. Jan en zijn jongere broer Sible waren de twee zonen van Greäte of Grüte Yeb en Antje van der Werf op Jongemastate. Moeder Antje overleed reeds in 1823 toen Jan en Sible 13 en 10 jaar oud waren. In 1827 hertrouwde vader Yeb met Tietje Martens de Vreeze. Uit dit huwelijk werden nog 5 kinderen geboren, van wie twee al zeer vroeg overleden, na 2 jaar en 3 maanden. De drie volgende waren: Antje, geboren 1828, Gerrit 1832, Agatha 1840. Deze kinderen waren nog jong, toen hun twee broers 'van halve bedde' trouwden. Gerrit zou later op de ouderlijke boerderij Jongemastate komen. Wij zullen hem nog tegen komen.
Jan en Froukje kwamen te wonen op Monnemastate te Arum, waarschijnlijk ook een boerderij van Jans vader. De boerderijen Jongemastate en Monnemastate zijn Ypma-boerderijen, grenzend aan elkaar maar gescheiden door de Harlingervaart en waren daarom toen niet zo gemakkelijk voor elkaar bereikbaar. Ze zijn beide gelegen in de buurtschap de Grauwe Kat. In de wijdere omgeving zijn nog meerdere boerderijen waar Ypma's wonen of woonden, nakomelingen van Lytse Yeb, een neef van Greate Yeb. Enkelen van hen zijn ook weer verwant met een Galema.
Jan en Froukje kregen 9 kinderen. Zij werden allen geboren op Monnemastate in Arum, hoewel dat niet helemaal zeker is, omdat zoon Hille, zoals we zullen zien, volgens behoorlijk betrouwbare gegevens in 1862 trouwde en op Monnemastate kwam te wonen.
1. Yeb, geboren in 1836 en gehuwd met Siebrichje Overmeer, geboren in 1841 te Makkum
2. Ytje, geboren in 1837 en gehuwd met Otto Tjebbes Hettinga, geboren in 1837 te Bolsward
3. Ysbrand, geboren in 1839, jong overleden in 1844
4. Hille geboren in 1840 en gehuwd met Reinske Tjebbes Hettinga, geboren in 1840 te Bolsward, zus van zo juist genoemde Otto (7 van de kinderen van Tjebbe waren getrouwd met een Ypma of een Galema)
5. Obe, geboren in 842, na zes weken overleden 15 december 1842
6. Antje, geboren in 1843 en gehuwd met Herman Gerbens Schoonhoff, geboren in 1843 te Bolsward
7. Ysbrand, geboren in 1845, nog geen jaar oud overleden october 1846
8. Tietje, geboren in 1848 en gehuwd met Dominicus Hendriks van der Werf, geboren 1844 Bolsward
9. Ysbranda, geboren in 1850, 14 jaar oud overleden in 1864
Voor een goed begrip is het nodig om op te merken dat Froukje al op 36-jarige leeftijd overleed op 25 maart 1850. De oudste was nog juist geen 14 jaar en de jongste net 2 maanden.
Jan hertrouwde op 29 mei 1851 (hij was toen 40 jaar oud) met de 22-jarige Klaaske Brandsma, geboren te Ugoclooster bij Bolsward als dochter uit het 1e huwelijk van Hendrik Mebius Brandsma en Trijntje Obes Popma. Klaaske schonk Jan twee kinderen: Froukje in 1852 en Trijntje in 1853, die na enkele dagen overleed daags na haar moeder Klaaske. Jan hertrouwde opnieuw op 47 jarige leeftijd met de 24-jarige Dieuwke Taekes Stallinga. Zij schonk Jan ook twee kinderen: Sible Jans in 1861, chirurgijn en tabaksfabrikant, die op 27 jarige leeftijd in Bolsward overleed, en Theodorus in 1865, die op 10-jarige leeftijd overleed. Alle kinderen werden in Arum geboren.
De kinderen van Jan en Froukje, en hun nakomelingen
Yeb Jans Ypma
Yeb werd geboren in 1836, huwde in 1861 op 25-jarige leeftijd met de 20-jarige Sijbrichje Wiebes Overmeer, geboren in 1841 te Makkum, dochter van Wiebe Thomas, houthandelaar en Maria Sabina Terwisscha van Scheltinga. Sijbrichje overleed in 1899 in Arum en Yeb in 1910 te Bolsward.
Yeb en Siebrigje betrokken een boerderij in Almenum, boven Harlingen, met vooral landbouw. Zij kregen 12 kinderen, van wie de twee jongste geboren werden in Arum: Theodorus in 1882, die aldaar in 1883 overleed; hij was een van de twee kinderen van de 12 die vroeg overleed, hetgeen nog heel bijzonder mag worden genoemd. Ook Anna Maria werd in Arum geboren in 1886. Moeder Sijbrichje overleed 3 jaar later 1899 ook in Arum. In 1900 werd er boeren-boelgoed gehouden en verhuisde Vader Yeb naar Bolsward waar hij in 1910 overleed.
De twaalf kinderen van Yeb Jans Ypma en Sijbrichje Overmeer te Almenum.
De eerste tien werden in Almenum geboren. Drie kinderen overleden jong: Jan, de eerstgeborene werd niet ouder dan 4 jaar en 8 mnd; het 4e kindje werd levenloos geboren en het 11e kindje Theodorus werd niet ouder dan 1 jaar en 3 mnd.
De andere negen kinderen zijn:
1. Maria Yebs , geboren in 1864 en overleden In 1933 te Heerenveen, trouwde in 1889 met Jan Everts van der Werf, geboren in 1865 te Bolsward en overleden in 1936 te Heerenveen. Jan was grutter; zij kregen 9 kinderen, van wie 7 zijn getrouwd.
2. Wijbe, geboren in 1866 en overleden in 1910 te Haarlem, trouwde 1901 met Maria W.A. Beynes, geboren in 1878 te Haarlem, overleden In 1952 te Hees-Nijmegen.
Wijbe was doctor Maria hertrouwde met Henri van de Ven, industrieel te Boxtel. Wijbe en Maria kregen twee dochters, die trouwden, en in Tilburg en Bergen op Zoom woonden en in Bergen op Zoom overleden
3. Jan Yebs, geboren in 1870 en overleden in 1946 te Franeker en begraven te Bolsward, trouwde in 1897 met Agatha Margaretha Hettinga geboren 1871 te Nijland en overleden te Bolsward in 1937, dochter van Jaring Klaas Hettinga en Jantje Jans Galema. Van hun 9 kinderen, van wie 5 meisjes, werden er 8 geboren in Almenum. De jongste Sible, die pater Augustijn zou worden in Eindhoven, werd in 1917 geboren te Halfweg Tjerkwerd. Jan huurde namelijk van 1911 tot 1921 van zijn kinderloze tante Ytje de boerderij in Halfweg Tjerkwerd, die afkomstig was uit de nalatenschap van Ysbrand Klazes. Jan was in 1917 executeur. We komen in meerdere actes tegen waarin hij optreedt als gemachtigde van broers en zussen De meeste kinderen van Jan en Agatha werden oud tot zeer oud. Zij verlieten Friesland om naar Groesbeek,Voorburg, Nieuwegein, Dordrecht, Utrecht, 's-Gravenhage, Deurne, Woerden en Eindhoven te gaan. Vijf van de negen kinderen trouwden.
4. Sible, geboren in 1872 en overleden in 1946 te Didam, trouwde met Henriette M. Scheltinga, geboren in 1880 te Steenwijk en overleden in 1965 te Didam.
5. Veronica, geboren 1874 en overleden 1969 te Bennekom, trouwde 1898 met Age F. Oosterbaan, geboren 1872 te Bolsward en overleden 1946 te Rijswijk. Hij was koopman te Rijswijk
6. Clara, geboren in 1876 en overleden in 1956 te Workum, trouwde in 1905 met Willem Hayes van der Werf, geboren in 1863 te Workum en overleden 1940 aldaar. Hij was koopman te Workum
7. Geertruida, geboren in 1878 en overleden 1941 te Sneek, trouwde in 1910 met Johannes Schmidt, geboren in 1869 te Noordhorn en overleden in 1943 te Sneek; hij was hoofd der school in Sneek
8. Ida, geboren in1880 te Arum en overleden in 1945 te Heerlen, trouwde in 1906 met Jacobus F. Oosterbaan, geboren in 1879 te Bolsward en overleden in 1918 aldaar. Hij was koopman te Bolsward
9. Anna M., geboren in 1886 te Arum en overleden in 1973 te Den Haag, trouwde in 1918 met weduwnaar Jacobus M. Lavoo, geboren in 1882 te Arnhem en overleden 1952 aldaar.
Ytje Jans Ypma
Ytje Jans Ypma werd geboren in 1837, trouwde in 1859 op 21 jarige leeftijd met Otto Tjebbes. De boerderij, die hun vader Tjebbe Hettinga verworven had door zijn vrouw Trijntje, enige dochter van Sybren de Boer en Fokje Ottes Galema. Otto en Ytje bleven op de boerderij totdat Otto in 1900 overleed. Ytje verhuisde naar een huis met erf en grond aan de Nieuwmarkt te Bolsward waar zij in 1916 overleed. Otto en Ytje bleven kinderloos.
Na Otto Hettinga en Ytje Jans Ypma kwam ca 1900 Taeke Popma op de boerderij. Taeke was getrouwd geweest met Margaretha Sibles Westendorp; zij hadden drie kinderen. Margaretha was een oomzegster van Otto. Margaretha overleed in 1890. Taeke hertrouwt dan in 1893 met Clasien Hettinga, wier vader Jarig weer een neef was van Otto en wier moeder Jantje Galema was: een kleindochter van Ysbrand Klazes. Door de verwantschap met Otto Hettinga kwamen Taeke en Clasien op zijn boerderij. Zij kregen negen kinderen: acht jongens en één meisje. Moeder Clasien overleed al in 1919. Het ene meisje en vijf jongens moeten toen nog thuis zijn geweest. Goede raad was zeer duur. Niemand stond te wachten, totdat Ytje Galema, met vijftien jaar al wees en vanaf dat moment overal helpend, de reddende engel werd. Tot haar 35 jaar had zij overal bij familie geholpen, hetgeen hen een dienstbode scheelde, nu nam zij de zware taak van huishoudster op zich voor Taeke en zijn gezin. Van verschillende kanten was zij gewaarschuwd maar zij durfde het aan.
Hille Jans Ypma
Hille werd geboren in 1840, trouwde in 1862 op 21 jarige leeftijd met de 21-jarige Reinske Tjebbes Hettinga, geboren in 1840 te Bolsward. Zij was een zus van Otto Hettinga, die zoals we juist zagen met Hille's zus Ytje was getrouwd.
Drie kinderen van Hille en Reinske
1. Trijntje Hilles Ypma werd geboren te Arum in 1863 en overleed. te Bolsward in 1933; trouwt in 1884 te Bolsward met Anton Christiaan Dominicus Stockmann, manufacturier. Hun dochter Regina zal trouwen met Willem Hendriks, tot 1981 apotheker te Bolsward. Een van hun dochters, Trijntje heeft altijd haar vader in de apotheek geholpen en woont nu op It Heechhout te Bolsward. Trijntje en Anton overleden resp. in 1933 en 1924
2. Jan Hilles Ypma werd geboren te Arum in 1864 en overleed te Huizum. in 1943; hij trouwt in 1890 met Sijtske van de Werf, dochter van Haye Douwes v.d.Werf en Sjutje Ysbrands Galema, die woonden op Westerhuis te Tjerkwerd, waar Ysbrand Klazes werd geboren. Sjutje, de moeder van Sijtske, was een jongere zus van Jan Hilles grootmoeder Froukje. Jan was vooruitstrevend, wordt verteld. Hij was het eens volledig oneens met de preek van pater Wouters en ging toen demonstratief de kerk uit. Om tegenovergestelde reden kwam het voor dat een volwassen man huilend de kerk uitliep. Wie zich de donderpreken herinnert, die in het verleden door missiepaters konden worden gehoudens, kan een en ander begrijpen. Jan en Sijtske overleden resp. in 1943 en 1946.
Jan en Sytske hadden 5 kinderen.
. Hille trouwde met Beatrix Lap; zij werden resp. 89 resp.97 jaar.
. Haye vertrok in 1913 naar Amerika.
. Reinske was lerares, werd 92 jaar.
. Tjebbe bleef ook ongehuwd, werd 76 jaar.
. Ysbrand, sociograaf-historicus, trouwde met Jantje Wijnia. Zij woonden de laatste jaren in n Leeuwarden, waar zij 94 resp. 80 jaar werden.
3. Tjebbe Hilles werd geboren te Arum in 1865 en overleed in 1893 te U.S.A. Orange City. Hij trouwt met Janke Ockinga, geboren in 1864 en overleden in 1931.
Moeder Reinske overleed 27 jaar oud in 1868. Hille hertrouwt dan in 1870 met Jitske Siebrends Hiemstra, geboren in 1846 te Idzega en overleden in 1921 te Rotterdam.
Er werden drie kinderen geboren uit dit huwelijk.
4. Sybrandus Ypma werd geboren in 1871. Hij woonde in de U.S.A. en daarna in 1933 in China. Hij was zeekapitein.
5. Gerrit Ypma werd geboren in 1872; hij trouwt in 1901met Geertruida Ramaker, geboren in 1861 te Zwollerkerspel. Gerrit was handelsreiziger. Zij overlijden te Utrecht, resp. 84 en 77 jaar oud.
6. Alida Ypma werd geboren in 1874 en overlijdt 5 mnd oud.
Antje Jans Ypma
Antje Jans Ypma werd geboren in 1843, trouwde in 1865 met Herman Gerbens Schoonhoff, geboren in 1843 in Bolsward, zoon van Gerben Hermanus houthandelaar en Trijntje Pieter Bruinsma. Herman was ook zelf houthandelaar. Hij was een neef van Herman Gerardus Schoonhoff, die was getrouwd met Antjes nicht Ytje Sibles Ypma.
Herman Schoonhoff en Antje Ypma verhuisden van de Koemarkt naar de Franekerstraat, woning met rechts weer een houtstek. Vermoedelijk had Herman een en ander overgenomen van Hiddema. Deze had aan de vaart links een houtzaagmolen, afgebroken in 1907. Daarna werd er een fouragebedrijf gevestigd, dat kort na 1927 werd overgenomen door Firma van der Meer Vader Bauke verhuisde met dochter Beth naar de woning van de vroegere eigenaar van de fouragefabriek (eerder van Schoonhoff). Deze reconstructie behoeft nog nadere bevestiging. Er werd een graanmolen en een handel in veevoeder en kunstmest aan de zaak toegevoegd: Stoommeelfabriek "De Hoop".
Zeven kinderen van Herman Schoonhoff en Antje Ypma
1. Gerben Schoonhoff werd geboren te Bolsward in 1866 en overleed aldaar in 1940; hij was zoals zijn vader houthandelaar te Bollsward. Hij trouwde in 1893 in Bolsward met Johanna Henrica Bruinsma, geboren te Nes
Ameland in 1871, dochter van Nicolaas Laurentius Bruinsma en Johanna van Eyndhoven, en overleden te Bolsward in 1929
2. Veronica Ytje Maria Schoonhoff werd geboren te Bllsward in 1867 en overleed 10 jaar oud te Bolsward in 1877
3. Jan Schoonhoff werd geboren te Bolsward in 1870 en overleed te Haarlem in 1930. Hij trouwde met Henriette Cornelia Prins; ze hadden drie kinderen: Herman Gerben, geboren te Bolsward in 1900; Alida, geboren te Bolsward in 1902; Gerben geboren te Bolsward in 1904 en overleden te Giro Sonta (Indonesië) 84 jaar oud.
4. Cattharina Theresia Schoonhoff werd geboren te Bolsward in 1872 en overleed 5 jaar oud te Bolsward
5. Yeb Herman Schoonhoff werd geboren te Bolsward 1874 en overleed te Driebergen 1960; hij was huisarts in Castricum en getrouwd in 1906 met Petronella Sabina Johanna Bruinsma, geboren te Bolsward 1878 en overleden
te Driebergen 1954; zij was een zus van de echtgenote van Gerben.
6. Ida Schoonhoff werd geboren te Bolsward 1875 en overleed te Sneek 1949; zij was getrouwd met Frans Hermann Lampe geboren te Sneek 1875 en overleden te Sneek 1940. Frans was medefirmant van zijn vader Henri
Lampe te Sneek zij hadden 3 jongens en een meisje 7. Anna Maria Schoonhoff werd geboren in Bolsward 1877 en overleed te Harlingen jaar 1961. Zij erfde in 1916 van Antjes oudste zus Ytje, weduwe van Otto Hettinga zonder kinderen, het huis aan de Nieuwmarkt nr.2 te Bolsward, waarnaar zij als weduwe verhuisde na het overlijden in 1900 van Otto.
Tietje Jans Ypma
Tietje werd geboren in 1848, trouwde in 1868 in Bolsward met Dominicus Hendrikus van der Werf, geboren in Bolsward 1844, zoon van Hendrik Hayes van der Werf en Aafke Siebrens Oostra. Dominicus is veehouder in Bolsward en overlijdt reeds aldaar in 1874, 29 jaar oud. Dominicus en Tietje waren getrouwd onder huwelijkse voorwaarden, gemeenschap van winst en verlies. Tietje genoot een erfenis v. f. 6497,06 van haar moeder Froukje en van haar zuster van halve bedde Trijntje Jans Ypma en uit de nalatenschap van haar zus Ysbranda.
Tietje hertrouwt in Bolsward in 1878 met Herman Witte, zoon van Johannes Hermanus Witte en Hiske Sjieuwkes Homminga. Herman, nanufacturier, firma H.Witte Jzn werd geboren in Harlingen in 1844 en overleed aldaar in 1918, 73 jaar. Tietje overleed te Harlingen 80 jaar.
Kinderen van Tietje Jans Ypma en Dominicus van der Werf
1. Veronica van der Werf geboren te Bolsward 1870 en overleden te Franeker 1945, trouwt in 1901 te Harlingen .met Hendricus Johannes Nieuwenhuis, geboren 1872 te Oldenzaal en overleden in in 1983 te Harlinhen.
2. Agatha van der Werf, geboren te Bolsward in 1873 en overleed in 1935 te Harlingen.
Kinderen van Tietje Jans Ypma en Herman Witte
3. Johannes Herman Witte, geboren te Harlingen in 1879, Jezuïet, leraar geschiedenis te Nijmegen, aldaar in 1941 overleden in het oude Mariëndal, indertijd bekend als een elitair bejaardenhuis en begraven in Grave op het kerkhof van het klooster van de Jezuïeten.
De kinderen van Froukje hadden in 1873 de boerderij van Ysbrand Klazes te Rijtseterp geërfd. Deze was blijkbaar bij Tietje terecht gekomen. Herman Witte liet de boerderij opnieuw opbouwen en zijn zoontje Johannes mocht de eerste steen leggen.
4. Jan Ypeus Witte, geboren te Harlingen 1881 en overleden in 1963 te Franeker, stoffeerder en manufacturier, trouwt in 1905 in Leeuwarden met Christina M. Woltring, geboren in 1884 te IJsselstein en overleden in 1967 te Bolsward
5. Henri Theodoor Witte, geboren te Harlingen in 1882 en overleden te Nijmegen in 1951, manufacturier, trouwt in 1908 te Franeker met de 23-jarige Helena Margaretha M. Ensink. geboren in 1882 te Franeker en overleden in 1938 te Harlingen; uit dit huwelijk worden 8 kinderen geboren, van wie zoon Herman in 1952 minister van wederopbouw en volkshuisvesting was. Henri hertrouwt in 1939 te 's Gravenhage met Henriette Maria Galema, geboren in 1891 te Bolsward en overleden in 1968 te Haarlem 1968; Henriette was een dochter van Klaas Ysbrands en Katharina Kuhlman.
6. Dominicus Otto Witte, geboren te Harlingen in 1883 en aldaar overleden 1884
7. Hiske Agatha M. Witte, geboren in 1884 te Harlingen en overleden in 1958 te Nijmegen, trouwt 1917 te Harlingen met Michiel Jacobus Lavoo, geboren in 1878.te Arnhem en overleden in 1940 te Nijmegem. luitenant-kolonel van de infanterie
8. Houkje Theresia M. Witte, geboren in 1886 te Harlingem en aldaar overleden in 1887.