Hero Galama (± 1657)
Hero Galama, boekdrukker en boekverkooper te Harlingen. Toen in 1657 de tweede uitgave van Klioos Kraam verscheen, was hij nog niet oud, aangezien J. Lescaille hem daarin nog een jongeling noemt. Hij was een friesch edelman, afkomstig uit een zeer oud geslacht, maar hij hanteerde het ridderzwaard zijner voorouders zoo lief niet als de pers. Als drukker maakte hij zich verdienstelijk door den volledigen en keurigen druk in 4o van Jan de Brune de Jonge's Wetsteen der vernuften in 1672, nadat hij reeds drie vroegere maar minder volledige uitgaven (1661 in 8o, 1665 in 4o, 1668 in 4o) bezorgd had. Gijsbert Japiks te Bolsward noemde hem zijn vriend. En hij zelf is wellicht de eenige, die Gijsbert in het openbaar lof heeft toegezwaaid, nl. in een vers, dat men vindt in Uytgelesene Engelsche Boetpredikatien (Bolsward 1661) III. Hij ligt begraven voor den toren te Harlingen, alwaar men dit grafschrift leest: 'De drukker Galama tot rust koos deze sté. Hij minde vrijheid, kunst, gerechtigheid en vré'.
(Zie: J.H. Halbertsma, Hulde aan Gijsbert Japiks (Bolsward 1824) II, 383-385.)
Tijdens een familiedag probeerde Loes van Aggelen-Galema in een zeer interessant zg. tien-minuten praatje de vraag te beantwoorden of Hero Galama, drukker van de Admiraliteit van Friesland en de stad Harlingen in de 17e eeuw, al dan niet dezelfde persoon is als Heere Galama, zoon van Pytter Heeres Galama, textielkoopman in Bolsward. Hieronder volgt een verslag van haar verhaal.
De 17e eeuw was de tijd van de beroemde admiralen Michiel Adriaanszoon de Ruyter, Cornelis Tromp en Tsjerk Hiddes de Vries, de zeehelden die zeeslagen aanvoerden om de machtsbalans tussen Engeland en de Provincie der Nederlanden in evenwicht te houden. De drukker van de Admiraliteit in Harlingen van 1660 tot 1678 was Hero Galama.
Hero was bevriend met, en mogelijk leerling van, Gysbert Japicx (1603-1666; afbeelding hiernaast), de eerste dichter die in zijn Friesche Rymlereye en andere geschriften ervoor koos zich te uiten in de Friese taal. Uit een gedicht over Hero Galama, geschreven door Japicx in 1656, waarin hij hem met 'stout steegenoot' aanspreekt, weten we dat Hero oorspronkelijk van Bolsward afkomstig is. Met zijn vers, dat overigens afgedrukt staat in het Galema/Galama familieboek op blz.199, maant Japicx zijn 'grooten, doch reijs-gesinden, vriend Heero Galama' aan voorzichtig te zijn op zijn vele reizen en wenst hij dat God hem behoede moge voor de gevaren. Japicx noemt de plaatsen waarvan bekend is dat Hero bij drukkerijen in de leer is geweest c.q. gewerkt heeft: de bekende kartograaf Bleau in Amsterdam, Haarlem, en bij de befaamde drukkerij Plantijn in Antwerpen.
In 1660 is Hero gestopt met reizen. Hij vestigt zich in de Voorstraat in Harlingen, bij de Vismarkt, waar hij woont met zijn vrouw en zoon, zijn drukkerij heeft en van waaruit hij ook zijn boeken verkoopt. Hij krijgt dan de positie van drukker van de Admiraliteit van Friesland en tevens van drukker van de stad Harlingen. In totaal verzorgt Hero 34 uitgaven. In zijn belangrijke functie beweegt Hero zich in de kringen van dichters en schrijvers en fungeert, vriend van Gysbert Japicx zijnde, als 'intermediair' tussen laatstegenoemde en de geschied- en letterkundige Simon Gabbema. Ook verkeert hij in de kringen van de Admiraliteit. Zo is hij goed bekend met Tsjerk Hiddes de Vries, de Friese admiraal. Hieraan is een klein raadsel verbonden. Kort na de dood van Tsjerk Hiddes bracht Hero een gravure met diens portret uit met onderaan een lofdicht dat de grote daden van de admiraal roemt, geschreven door Hero zelf. 
Deze gravure is overigens te zien in het Hannemahuis in Harlingen. Hero stuurde een afdruk als geschenk naar Raadspensionaris Johan de Wit, die evenals met zijn broer Cornelis de Wit tijdelijk verbonden was geweest aan de Admiraliteit in Harlingen en Hero als zodanig persoonlijk kende. Echter, Johan de Wit weigerde de gift en stuurde deze terug met woorden in de zin van: 'Als de prent in de handel komt, zal ik hem zelf wel kopen'. Wat de reden is voor deze afwijzing aan het adres van Hero is volkomen onduidelijk.
Tsjerk Hiddes de Vries werd begraven aan de ene kant van de toren van de Dom van Almenum, ofwel de Grote Kerk, in Harlingen. Hero Galama, datum van overlijden onbekend maar in ieder geval voor 1685, werd buiten deze kerk aan de andere kant van de toren begraven. Op zijn grafsteen stond: "De drukker Galama tot rust koos deese Ste; Hij minde Vrijheid, Kunst, Geregtigheid en Vrê". We weten dat rond 1930/1940 zijn grafsteen nog naast de kerk lag, maar daarna is deze verdwenen en tot op heden onvindbaar.
Hero Galama is dus een maatschappelijk belangrijke persoon geweest en men kan zich daarom afvragen of hij van adellijke afkomst was. Tenslotte leefden er in zijn tijd nog Galama's van de adellijke tak, maar na de 5e generatie, te weten Hans Gales van Galama, gehuwd met Rieme Herckesdochter van Popma van Ter Schelling, ca. 1560, is de naam Hero bij de adellijke Galama's niet meer vernoemd (volgens het Stamboek Friesche Adel). Bovendien voerden de adellijke Galama's naar Duits voorbeeld het voorvoegsel 'van' voor hun naam, iets wat Hero niet deed. Er is echter toch een aanwijzing dat Hero Galama als jongeman geacht werd van adel te zijn, en wel door het vierregelige vers in het Latijn van de Workumer pensionaris Henricus Neuhusius in Extemporanea Poëmata (1656), dat we als volgt zouden kunnen vertalen:
"Aan de vlijtige en scherpzinnige jongeman, Hero van Galama, drukker:
O, edele Galama, gij siert de namen van uw voorouders
Die de lauwerkrans op Friese grond verdiend hebben;
Maar gij zijt nog edeler dan titels en een ijdele beeltenis,
Gij onsterfelijke, die titels geeft door uw drukwerk."
Hero heeft niet het Galama-familiewapen gebruikt, dat toen al eeuwenlang vrijwel onveranderd bestond. Kennelijk had hij wel de wens een wapenschild te voeren, want hij liet er een voor zichzelf ontwerpen, naar het schijnt samengesteld uit de wapens van bekende Galama's. Men mag zich afvragen of zijn familienaam gecombineerd met zijn maatschappelijke positie hem tot deze wens hebben gebracht.
En nu terug naar de oorspronkelijke vraagstelling: is deze Hero Galama dezelfde persoon is als Heere Pytters Galama, zoon van Pytter Heeres Galama, schots- en textielkoopman in Bolsward? Pytter trouwt op 21 maart 1630 voor het Bolswarder gerecht met Sieuck Douckes uit Harlingen, dochter van Doucke Seerps en Tyed Sipckedochter. Pytter en Sieuck krijgen vijf kinderen, waarvan de oudste Heere is, geboren in 1631. Verder zijn er Tiede, geboren in 1634; Byncke, geboren in 1636; Doucke, geboren in 1638; en Tomes, geboren in 1646. Verder is van Pytter nog bekend dat hij in 1650 in Oost Indie verblijft, terwijl zijn vrouw in Bolsward is.
Doucke Pytters Galama, de jongere broer van Heere, vertrekt uit Bolsward om in Harlingen bakker te worden. In 1660 trouwt hij met Tietske Minnes. Verder is bekend dat beide op 4 december 1665 lidmaat van de Vlaamse Doopsgezinde Gemeente "De Blauwe Schuit" zijn. Later wordt hij meester bakker en op 7 juni 1678 wordt hij olderman van het bakkersgilde. Hij overlijdt tussen 5 en 7 juni 1680 en Tietske volgt hem enige dagen voor 25 november van datzelfde jaar. Van interesse voor onze vraag is dat Doucke Galama zich in Harlingen niet langer bij zijn doopnaam laat noemen, maar hier, mogelijk om de meer stadse klank, zijn naam verandert in Duco.
Laten we de overeenkomsten tussen Hero en Heere nu eens bekijken. Heere is geboren in 1631, terwijl Hero in 1656 door Neuhusius 'jongeman' genoemd wordt, maar al wel als drukker werkzaam is. Heere en Hero zijn beide afkomstig uit Bolsward. Van Heere weten we dat hij een gegoede middenstander als vader heeft, terwijl Hero duidelijk van gegoede komaf moet zijn om een opleiding als drukker te kunnen volgen en te kunnen reizen. Als zoon van een notabel die een zekere reputatie genoot is het aannemelijk dat Heere zich bewust is van de importantie van de adellijke Galama's, terwijl met het laten ontwerpen en voeren van een eigen wapenschild Hero aantoont zich van de importantie van zijn familienaam bewust te zijn. En tenslotte is Heere doopsgezind, terwijl het zeer onwaarschijnlijk is dat Hero als drukker van de Admiraliteit van rooms-katholieke Galama-afkomst is.
De conclusie is dan ook dat we mogen aannemen dat Hero Galama, drukker van de Admiraliteit van Friesland en de stad Harlingen, een en dezelfde persoon is als Heere Galama, zoon van Pytter Heeres Galama uit Bolsward. En dat Heere, evenals zijn broer Doucke, bij zijn vertrek uit Bolsward zijn naam verandert en zich van dan af aan Hero laat noemen.
Verhaal: Loes van Aggelen-Galema; Verslaglegging: Maaike Galama